De maan fascineert mensen al eeuwenlang met haar constante veranderende verschijning. Gedurende een maand doorloopt de maan vier bekende fasen: nieuwe maan, eerste kwartier, volle maan, en laatste kwartier. Hoewel deze cyclus routinematig lijkt, zijn er momenten waarop de volle maan een speciale betekenis krijgt. Een van die bijzondere verschijnselen is de zogenaamde “blauwe maan.” Maar wat is nu precies een blauwe maan, en wat maakt deze anders dan een reguliere volle maan?

Wat is een blauwe maan?

Ondanks wat de naam doet vermoeden, verandert de maan niet echt van kleur tijdens een blauwe maan. In feite blijft de maan dezelfde grijze tint behouden als altijd. De term “blauwe maan” verwijst naar een zeldzaam astronomisch fenomeen, en er zijn twee situaties waarin een volle maan als blauw wordt aangeduid.

1. Kalendergebonden blauwe maan: De meest bekende definitie van een blauwe maan is wanneer er in één kalendermaand twee volle manen voorkomen. Dit komt omdat de maancyclus ongeveer 29,5 dagen duurt, wat iets korter is dan de meeste kalendermaanden. Hierdoor kan het gebeuren dat een maand zowel aan het begin als aan het einde een volle maan heeft. De tweede volle maan van die maand krijgt dan de benaming “blauwe maan.”
2. Seizoensgebonden blauwe maan: Een andere, minder bekende definitie van een blauwe maan heeft te maken met de seizoenen. Normaal gesproken zijn er drie volle manen per seizoen. Echter, als er vier volle manen in één seizoen plaatsvinden, wordt de derde van deze vier manen een blauwe maan genoemd. Hoewel deze definitie minder gebruikelijk is, is het een officieel erkende verklaring van het fenomeen.

Waarom is een blauwe maan zo bijzonder?

Een blauwe maan is een relatief zeldzaam verschijnsel. Gemiddeld komt een kalendergebonden blauwe maan eens in de twee tot drie jaar voor. Dit maakt het een speciaal moment voor liefhebbers van astronomie en voor mensen die gewoon genieten van de schoonheid van de maan.

Hoewel de naam “blauwe maan” suggereert dat de maan een blauwe kleur aanneemt, is dit niet het geval. De naam is ontstaan uit de Engelstalige uitdrukking “once in a blue moon,” wat verwijst naar iets wat zelden gebeurt. In werkelijkheid blijft de maan tijdens een blauwe maan dezelfde kleur behouden die we gewend zijn, namelijk wit tot grijs.

De seizoensgebonden blauwe maan

De seizoensgebonden blauwe maan is iets ingewikkelder te begrijpen. Elk seizoen kent normaal gesproken drie volle manen. Maar in sommige gevallen, zoals hierboven vermeld, zijn er vier volle manen in een seizoen. Volgens de traditie is het dan de derde volle maan die de titel “blauwe maan” krijgt. De oorsprong van deze traditie is niet volledig duidelijk, maar er wordt gedacht dat het te maken heeft met de vroegere berekeningen van de vastenperiode binnen de christelijke kalender.

Wanneer kunnen we de volgende blauwe maan zien?

Voor de liefhebbers van de maan en sterrenkijkers is het belangrijk om te weten wanneer de volgende blauwe maan te zien zal zijn. De eerstvolgende kalendergebonden blauwe maan zal verschijnen op 31 mei 2026. Daarna zullen we tot 31 december 2028 moeten wachten om opnieuw een blauwe maan te kunnen bewonderen.

In 2024 krijgen we echter wel een seizoensgebonden blauwe maan, die te zien zal zijn op 19 augustus 2024. De daaropvolgende seizoensgebonden blauwe maan zal plaatsvinden op 20 mei 2027.

De zeldzame blauwe supermaan

Als de verwarring nog niet compleet was, is er ook nog de zogenaamde “blauwe supermaan.” Dit fenomeen doet zich voor wanneer een blauwe maan samenvalt met een supermaan. Een supermaan treedt op wanneer de maan zich op het dichtstbijzijnde punt in haar baan rond de aarde bevindt, waardoor ze groter en helderder lijkt dan normaal.

In 2024 krijgen we een zeldzame kans om een blauwe supermaan te zien op 19 augustus. Deze bijzondere combinatie van een blauwe maan en supermaan maakt het een buitengewoon astronomisch evenement dat zeker de moeite waard is om te bekijken.

Conclusie

Hoewel de maan ons regelmatig betovert met haar verschijning, biedt een blauwe maan een extra element van mysterie en zeldzaamheid. Of het nu gaat om de kalendergebonden blauwe maan of de seizoensgebonden variant, beide gebeurtenissen brengen een unieke charme met zich mee die slechts eens in de paar jaar voorkomt. Voeg daar nog een supermaan aan toe, en je hebt een fenomeen dat zowel wetenschappers als liefhebbers van astronomie met enthousiasme tegemoet zien.

Blauwe manen zijn een herinnering aan de voortdurende cyclus van de natuur en de bijzondere momenten die daarin kunnen plaatsvinden. Of je nu uitkijkt naar de volgende blauwe maan in 2026 of geniet van de seizoensgebonden blauwe maan in 2024, het is een kans om even stil te staan bij de pracht van ons universum.

Blog: National Geographic