De bladeren vallen, de dagen worden korter en de temperatuur daalt — het is november. En terwijl we de warme truien uit de kast trekken, merken veel mensen dat ze zich vermoeider voelen of zelfs grieperig worden. Huisartsen zien elk jaar opnieuw een toename in verkoudheden, griep en andere luchtweginfecties in deze maand. Maar waarom worden we juist in november zo vaak ziek?

1. Temperatuurdalingen en ons immuunsysteem

De plotselinge daling van de temperatuur speelt een grote rol. Ons lichaam moet zich aanpassen aan het koudere weer, en dat vraagt energie. Daardoor heeft ons immuunsysteem tijdelijk minder capaciteit om virussen en bacteriën te bestrijden.

Daarnaast ademen we in de koude lucht vaker door onze mond, wat de slijmvliezen in neus en keel uitdroogt. Die slijmvliezen zijn normaal gesproken onze eerste verdedigingslinie tegen ziekteverwekkers. Als ze droger zijn, kunnen virussen makkelijker binnendringen.

2. Meer tijd binnenshuis = meer besmettingen

In november trekken we massaal naar binnen. Ramen blijven dicht, de verwarming gaat aan, en de lucht in huis wordt droger. In gesloten ruimtes verspreiden ziekteverwekkers zich sneller — zeker via aerosolen of door aanraking van oppervlakken.

Ook scholen en kantoren zijn ideale broedplaatsen. Mensen zitten dichter op elkaar, ventilatie is vaak beperkt, en één verkouden persoon kan ongemerkt tientallen anderen besmetten.

3. Minder zonlicht en een tekort aan vitamine D

Een ander belangrijk aspect is het vitamine D-tekort dat in de herfst en winter vaak optreedt. Deze vitamine speelt een cruciale rol in het ondersteunen van ons immuunsysteem, maar de aanmaak ervan is afhankelijk van zonlicht.

In november is de zon in Nederland te zwak om nog voldoende vitamine D aan te maken. Daardoor hebben veel mensen — zeker ouderen, kinderen en mensen met een donkere huidskleur — een tekort, wat leidt tot een lagere weerstand. Zo worden mensen sneller ziek in bijvoorbeeld november.

4. Stress en vermoeidheid

Het najaar is voor veel mensen ook een drukke periode. Werkprojecten moeten worden afgerond, de feestdagen naderen, en de dagen worden korter. Dat zorgt bij velen voor stress en vermoeidheid.

Stress verhoogt het stresshormoon cortisol, dat bij langdurige verhoging het immuunsysteem kan onderdrukken. Combineer dat met minder slaap en minder beweging door het koude weer, en de kans op ziekte neemt toe.

5. De seizoensgebonden virussen slaan toe

Virussen zoals het griepvirus en het verkoudheidsvirus (rhinovirus) floreren in koudere omstandigheden. Ze overleven langer in droge lucht en verspreiden zich beter bij lage luchtvochtigheid — omstandigheden die typisch zijn voor de maand november.

Daarbij komt dat ons lichaam bij koude temperaturen de bloedvaten in de neus vernauwt om warmte te behouden. Hierdoor bereiken minder immuuncellen het neusslijmvlies, en kunnen virussen zich makkelijker vermenigvuldigen.

6. Slechtere eetgewoonten in het najaar

Met de koude dagen komen ook de comfortfoods: stamppotten, snacks, en warme chocolademelk. Hoewel lekker, bevatten deze gerechten vaak meer vet en suiker en minder vitamines dan zomerse maaltijden.

Een gebrek aan vitamine C, zink en andere voedingsstoffen kan het immuunsysteem verzwakken. Wie in november gezond wil blijven, doet er goed aan extra groente, fruit en noten toe te voegen aan het dieet.

---

---

Hoe kun je jezelf beschermen?

Gelukkig kun je veel doen om te voorkomen dat je in november ziek wordt:

• Ventileer goed: frisse lucht voorkomt ophoping van ziekteverwekkers.
• Beweeg regelmatig: zelfs korte wandelingen helpen je weerstand te versterken.
• Neem vitamine D-supplementen: vooral tussen oktober en april.
• Slaap voldoende: herstel is cruciaal voor je immuunsysteem.
• Blijf handen wassen: simpele hygiëne blijft de beste verdediging.

FAQ – Veelgestelde vragen

1. Waarom worden sommige mensen vaker ziek dan anderen?
Dat komt door verschillen in weerstand, leefstijl en genetische factoren. Mensen met een ongezond voedingspatroon, stress of weinig slaap hebben doorgaans een zwakkere afweer.

2. Helpt extra vitamine C echt tegen verkoudheid?
Vitamine C voorkomt geen verkoudheid, maar kan de duur en ernst van de klachten iets verminderen. Een gevarieerd dieet met voldoende groente en fruit blijft het belangrijkst.

3. Kun je ziek worden van kou?
Niet direct. Kou zelf veroorzaakt geen virus, maar verzwakt wel je afweer, waardoor virussen meer kans krijgen om toe te slaan.

4. Hoe weet ik of ik griep of gewoon een verkoudheid heb?
Griep gaat meestal gepaard met koorts, spierpijn en extreme vermoeidheid. Bij verkoudheid blijven de klachten beperkt tot neus, keel en lichte hoest.

5. Wat kan ik doen als ik merk dat ik ziek word?
Rust nemen, voldoende drinken en gezond eten zijn de basis. Gebruik eventueel paracetamol bij koorts of pijn en blijf thuis om besmetting van anderen te voorkomen.